Gửi 20 triệu cư dân ĐBSCL bấy lâu
không được quyền cất tiếng nói
Gửi Nhóm Bạn Cửu Long
Lời giới thiệu:
Thủ tướng Hun Manet với hậu thuẫn của cha ông,
người đã đề xướng ra công trình kênh Funan Techo như một Đại vận hà của dân tộc
Khmer, đồng thời là di sản triều đại của cha con họ. Về địa chính trị, tuyến
đường thủy vận này cho họ phương tiện chuyển hàng hóa từ Phnom Penh ra biển, không còn phải theo tuyến đi trên Sông Tiền hay Sông Hậu, sẽ giải thoát họ khỏi sự phụ thuộc vào
Việt Nam. Cha con Hun đã được sự hậu thuẫn mạnh mẽ của dân chúng khi đặt cho dự
án này dưới tên Funan, khơi động lên tinh thần dân tộc bài Việt, và soi sáng lại lịch sử Đế chế Funan
của họ. Theo giới chuyên gia quốc tế, và phân tích trên
Viet Ecology Foundation, lợi ích kinh tế của công trình này chắc chắn không khả
thi, tác động nặng trên môi sinh cho Cam Bốt và xuyên biên giới xuống Việt Nam nhưng đã bị chính quyền Phnom Penh giảm thiểu hóa và gạt bỏ. Phnom Penh không giải trình toàn bộ chi phí và việc di
dời đền bù cho người dân họ như thế nào. Họ cung cấp thông tin bất nhất và sai
lệch về dự án và không tuân theo các thủ tục ràng buộc của Hiệp Định Mekong 1995, mà họ đã long trọng ký kết với lân bang. Trước chọn lựa bang
giao căng thẳng thay vì hợp tác của nước láng giềng Cam Bốt, chính quyền Việt Nam không
thể bất lực như từng bất lực trước các dự án Mekong suốt 30 năm qua, không thể
chờ đợi hứng chịu hậu quả con kênh Funan Techo sẽ giáng xuống trên 20 triệu cư dân ĐBSCL, nhất là khi Cam Bốt không xây dựng
và vận hành dự án này đúng như thông báo mà không có biện pháp can thiệp. Bài
khảo luận sau của nhà văn Ngô Thế Vinh, nhà hoạt động môi sinh
bền bỉ trình bày một chiến lược
với ý thức trách nhiệm lịch sử cần phải thực hiện để bảo vệ quyền lợi dân
tộc. Viet Ecology
Foundation
SAU ĐỊA CHẤN
05.08.2024
Thủ Tướng Hun Manet, cũng là con trai trưởng của cựu TT Hun Sen, đã phát
biểu trong lễ động thổ long trọng xây dựng siêu dự án kênh Funan Techo sáng
ngày 05.08.2024 tại tỉnh Kandal: “Kênh Funan Techo không chỉ là một đường
thủy vận nhưng đó còn là một tượng đài sống động có ý nghĩa lịch sử về Đế chế
Funan vĩ đại, như là tiền thân của đất nước Cam
Bốt chúng ta ngày nay. Với đường thủy thuận
lợi, đã từng là nơi trao đổi buôn bán với nước lớn Trung Hoa và cả với Đế quốc
La Mã, con kênh này đã đóng một vai trò thiết yếu trong giao thương, và cả
trong giao thoa với những nền văn minh từ xa. Nếu con kênh từng đem lại lợi ích cho tổ tiên chúng
ta từ 2.000 năm trước, nó cũng hữu ích với chúng ta ngày nay”.
Funan là tên một Đế chế cổ đại trong vùng Đông Nam Á, xuất hiện từ thế kỷ
thứ I trước Công Nguyên (CN) tới thế kỷ thứ VII sau CN. Funan đã từng có một thời kỳ huy hoàng.
TT Hun Manet nói tiếp: “Thật là bất hạnh cho lịch sử Cam
Bốt phải chứng kiến nhiều
Đế chế và Vương quốc suy tàn do xâu xé nội bộ và chiến tranh. Chúng ta hiểu
biết lịch sử, và sẽ không bao giờ để điều đó tái diễn ra trên đất nước chúng
ta.” [nguồn: Khmer Times,
August
5, 2024]
Near the
Cambodian capital Phnom Penh, the Bassac River, the Mekong’s largest
distributary, branches off. This is where the Mekong Delta begins as the Mekong
and Bassac Rivers enter a large fertile plain in southern Viet Nam. In this
area, known as the ‘Nine Dragons’, a series of smaller distributaries split off
from the main stream of the Mekong and Bassac – Gần thủ đô
Phnom Penh của Campuchia, Sông Mekong phân nhánh thành
Sông Bassac, một phân lưu lớn nhất của Sông Mekong; Sông Bassac đổ vào một vùng đồng bằng rộng lớn phì nhiêu của miền Nam Việt Nam, tiếp tục phân thêm các nhánh nhỏ hơn nên còn
có tên là ‘Chín Con Rồng’ ở Việt Nam. [hết trích dẫn]
Đây là một luận điểm pháp lý quan
trọng mà Việt Nam phải quyết tâm bảo vệ.
Hình 3: Một khu nhà xưởng khác bên bờ con kênh còn dở dang, với dòng chữ Hán “Đặc Ngưu Cương Kết Cấu / 特牛钢结构” là một công ty sắt thép Trung Quốc có chi nhánh ở Cam Bốt với trách nhiệm hữu hạn thuộc tập đoàn xây dựng dân dụng làm khung sắt thép cho các công trình xây cất cầu đường và các dự án kỹ thuật khác. Nơi phân đoạn đầu (1) Kênh Funan Techo, sau 3 tuần lễ động thổ chỉ mới có hình hài của một con lạch. Tuy vẻ bề ngoài vắng lặng, nhưng bên trong khu nhà xưởng là các toán công nhân đồng phục đang vận hành những dàn máy lắp ráp những khung sắt thép cung cấp cho công trình xây dựng con kênh đào dài 180 km vào những ngày tháng tới. [nguồn: Hình 2 & 3 YouTuber/@phamminhnhut, ghi chú của Ngô Thế Vinh]
Kênh Funan Techo có chiều dài 180 km, đi qua 4 tỉnh
Kandal, Takeo, Kampot và Kep với kinh phí là 1,7 tỷ USD, với dự trù nguồn
vốn ban đầu là từ Công ty Cầu Đường Trung Quốc (BRC / Bridge and Road
Corporation) thuộc Sáng Kiến Một Vòng Đai và Một Con Đường [BRI / Bridge and
Road Initiative]. Nhưng trước làn sóng chỉ trích từ nhiều phía là với Kênh
Funan Techo, Cam Bốt sẽ rơi vào bẫy nợ Trung Quốc; nên vào tháng 6/2024 TT
Hun Manet trấn an dân chúng rằng 51% vốn sẽ từ các nhà đầu tư Campuchia.
Hình 5: Kênh Bình Lục (平 陸 運 河 / Pinglu) của TQ với chiều dài 135 km từ tỉnh Quảng
Tây nối sông Châu Giang xuống tới Vịnh Bắc Bộ, kinh phí lên tới 10,1 tỷ USD,
như vậy kinh phí cho con kênh Funan Techo chiều dài 180 km chắc chắn phải cao
hơn 1,7 tỷ USD rất nhiều. [nguồn: Bộ Giao Thông Vận tải Quảng Tây, ghi chú của Ngô Thế Vinh]
_ Phân Đoạn Hai (30 km): con kênh theo dòng chảy tự nhiên của
Sông Bassac (phân lưu chính thứ hai của Sông Mekong / thượng nguồn của Sông
Hậu)
_ Phân Đoạn Ba (130 km):
con kênh đào nối Sông Bassac xuống cảng Kep đổ ra Vịnh Thái Lan.
Hình 6: Sông Bassac, một
phân lưu chính (distributary) của Sông Mekong, với tàu bè và xà lan tấp nập di
chuyển. Một khúc đoạn 30 km của con Sông Bassac này sẽ là phân đoạn 2 của kênh
Funan Techo dài 180 km chảy ra vịnh Thái Lan. Sun Chantol khi còn là Bộ trưởng
Bộ Công chánh và Giao thông vận tải, từ rất sớm 19.02.2023, đã có sáng kiến:
“Chỉ cần đào một đoạn kênh khoảng 7 km nối Sông Bassac với vùng cảng biển
Kampot-Kep là chúng ta có một đường thủy vận chuyển hành khách và hàng hóa ra
vào Vương quốc Cam Bốt mà không cần phải qua ngả Việt Nam.” Điểm đáng chú ý
Phnom Penh Post là một tờ báo gần như duy nhất và hiếm hoi đã gọi đúng tên con
Sông Bassac là một “distributary / phân lưu” của Sông Mekong. [source: Phnom
Penh Post]
DỰ ÁN FUNAN TECHO ĐÃ
PHÓNG ĐI – NHƯNG LIỆU CÓ THỂ HOÀN TẤT
NHƯ ĐÃ RẦM RỘ QUẢNG BÁ?
Thật khá ngạc nhiên là chỉ 2 ngày sau lễ
động thổ kênh Funan Techo, người ta được đọc một bài báo khác vẫn trên tờ Khmer
Times ngày 07.08.2024 với nhan đề: “Dự án Funan Techo đã được phóng đi –
nhưng liệu có thể hoàn tất như đã quảng bá”, mà ai cũng biết Khmer Times là một tờ báo thân chính quyền Phnom Penh bấy
lâu, nhưng đây là một bài viết “ngược dòng” bày tỏ sự hoài nghi về khả năng
thực hiện dự án vĩ mô này.
Ai cũng biết Hun Sen gốc Khmer Đỏ, đào ngũ sang Việt Nam
và đã được quân đội Việt Nam trợ giúp trong công cuộc lật đổ chế độ diệt chủng Khmer
Đỏ và sau đó đưa ông lên nắm chính quyền Cam Bốt 38 năm cho tới nay.” [nguồn: Sega 08.05.2024, Bulgarian newspaper]
MỐI LO NGẠI CỦA CƯ DÂN VEN KÊNH
Theo cư dân Khmer làng Prek
Takeo, huyện Kien Svay, tỉnh Kandal – nói chung là các nhóm dân chúng sống
trong 10 ngàn ngôi nhà thuộc vùng dự án – có lẫn cả người Việt, người Chăm, tuy
đã qua gần một tháng sau lễ động thổ, nhưng họ vẫn chưa được hay biết gì về kế
hoạch đền bù (compensation) và tương lai tái định cư (resettlement) của họ sẽ
ra sao. Nhà cửa của họ rồi ra sẽ bị san bằng và họ không biết sẽ được đưa về
đâu. Có tin đồn là giới đầu tư bất động sản đã tìm cách đầu cơ mua đất với giá rẻ của người dân thiếu hiểu biết sống hai bên bờ kênh
để sau này sẽ bán lại với giá nhiều lần cao hơn, khiến chính phủ Phnom Penh đã
phải ra lệnh ngăn cấm. TT Hun Manet vẫn hứa hẹn là rồi ra, người
dân sống hai bên ven kênh sẽ được đền bù thỏa đáng (fair compensation) và họ sẽ
được tái định cư giống như với các nhóm cư dân sống quanh dự án đường Cao Tốc
Phnom Penh – Sihanoukville trước đây.
Kể từ ngày 8 tháng 8 năm 2023, Ban Thư Ký Ủy Hội Sông
Mekong 4 quốc gia (MRC Secretariat) đã nhận được Thông báo (Notification) từ
Ủy Ban Mekong Quốc gia Cam Bốt (Cambodia National
Mekong Committee) về dự án kênh Funan Techo, với ghi nhận là đã được hình
thành “sau 26 tháng khảo sát tính khả thi của dự án” [sic] và dự trù kênh
Funan Techo sẽ hoạt động vào năm 2028. Tuy nhiên, trong một phát biểu khác vào
tháng 5/2024, TT Hun Manet cho rằng dự án có thể sẽ cần tới 6 năm (2030) để
hoàn tất, và giới quan sát cũng có nghi vấn phải chăng là do còn thiếu ngân
sách.
Việt Nam đã hơn một lần minh định là không phản đối dự án kênh đào Funan Techo, và chỉ yêu cầu Cam Bốt cung cấp thêm thông tin về siêu dự án này cùng với những ảnh hưởng môi sinh xuyên biên giới (Transboundary Environmental Impact Assessment / tsEIA) từ con kênh đối với Đồng Bằng Sông Cửu Long, trước sau vẫn là nguồn an ninh lương thực của cả nước. [ Phát ngôn Bộ Ngoại giao: Phạm Thu Hằng 05.05.2024, 09.05.2024, Phó Phát ngôn Bộ Ngoại giao Đoàn Khắc Việt 08.08.2024…]
CÔNG LÝ CHO 20
TRIỆU CƯ DÂN ĐBSCL
Cho dù lễ động thổ 05.08.2024 đã
diễn ra như một cơn địa chấn, nhưng cho đến nay qua gần 2 tháng, xem ra “Mặt
Trận Miền Tây Vẫn Yên Tĩnh”. Với
giới am hiểu tình hình vẫn cho rằng, đây mới chỉ là “kết thúc một
khởi đầu / the end of the beginning”. Chúng ta vẫn còn thời gian và cơ
hội để đòi “Công Lý cho 20 triệu Cư Dân ĐBSCL”, trong khuôn khổ của Hiệp
Định Sông Mekong 1995 và Công Ước
Liên Hiệp Quốc 1997.
Những Điều Chính Quyền Việt Nam Cần Làm _ Cần thành lập ngay
một Toán Đặc Nhiệm (Task Force) như một Think Tank, bao gồm các chuyên
gia môi trường ĐBSCL, các luật gia về bang giao quốc tế. Không khác điều mà
người viết đã đề nghị cách đây hai thập niên là thành lập một Phân
Khoa Mekong nơi Đại Học Cần Thơ
_ Cần “châu thổ hóa / deltazation”
các thành viên của Ủy ban Quốc gia Mekong Việt Nam, bằng những chuyên gia
dày dạn kinh nghiệm sinh ra và lớn lên nơi ĐBSCL. Đây cũng là điều mà Ủy hội
Quốc tế Sông Mekong đã làm từ 2016, khi họ “lưu vực hóa / ripanization” các
Chủ tịch / CEO của Ban Thư ký MRC bằng những chuyên gia người bản địa.
_ Cần có ngay Tùy viên Môi sinh nơi
các tòa đại sứ hay lãnh sự quán 6 quốc gia Mekong, để kịp thời phát hiện và
theo dõi từ rất sớm những biến động trên Sông Mekong trên toàn lưu vực, thay vì
thụ động trước những thông tin muộn màng như hiện nay, luôn luôn đặt Việt Nam “trước
một sự đã rồi”.
Điểm pháp lý cơ bản cần nhấn mạnh là: kênh
Funan Techo không lấy nước từ một phụ lưu (tributary) – như Thông Báo của Ủy ban Quốc gia Mekong Cam Bốt mà lấy nước từ hai dòng chính
(distributaries) Sông Mekong, cũng là đầu nguồn của 2 con Sông Tiền, Sông Hậu –
vốn là mạch sống (Life Line) của hơn 20 triệu cư dân ĐBSCL, Việt Nam. Theo tinh
thần Hiệp Định Sông Mekong 1995 mà Cam Bốt là một trong 4 thành viên đã ký kết, khi lấy nước ra khỏi
dòng chính Sông Mekong, họ có nghĩa vụ phải thực hiện các điều khoản được quy
định trong Hiệp Định Sông Mekong 1995, nhưng ngay từ đầu chính phủ Phnom Penh đã
tỏ thái độ bất hợp tác, dứt khoát từ chối không làm – đó là một vi phạm nghiêm
trọng đối với Hiệp Định
Sông Mekong 1995 mà Cam
Bốt chính thức là một trong số 4 thành viên của Ủy Hội
Sông Mekong (MRC).
ĐIỀU 5: Sử dụng nước công bằng và hợp lý; ĐIỀU 6: Duy
trì dòng chảy trên dòng chính; ĐIỀU 7: Ngăn ngừa và ngừng ảnh hưởng có hại.
Sử dụng nước
trong lưu vực cần phải tham vấn trước để đi đến thỏa thuận trong Ủy ban Liên
hợp. Bất kỳ dự án chuyển nước ra khỏi dòng chính Sông Mekong ra ngoài lưu vực, làm thay đổi dòng chảy, cần phải thực hiện quy trình PNPCA được quy định rõ
ràng trong Hiệp định Sông Mekong 1995: Thông Báo Trước / Prior Notification
– Tham Vấn Trước / Prior Consultation – và Thỏa thuận / Agreement, được Ủy ban Liên hợp nhất trí đồng ý cụ thể cho từng
dự án trước khi tiến hành chuyển nước như đã đề xuất. Do dự án kênh Funan Techo lấy nước từ cả hai
dòng chính Sông Mekong, Cam Bốt có nghĩa vụ phải thi hành thủ tục 3 bước PNPCA
này. Khi có bằng chứng rõ ràng về một công trình đang gây
ra các thiệt hại đáng kể cho một hoặc nhiều quốc gia ven sông khác, thì quốc
gia sở tại đó phải ngừng ngay nguyên nhân gây hại đó cho tới khi dự án được chỉnh sửa.
CHIẾN LƯỢC 3 BƯỚC ĐÒI CÔNG LÝ
CHO 20 TRIỆU CƯ DÂN ĐBSCL
_ Bước thứ nhất:
với Ban Thư Ký và Ủy ban Liên hợp MRC
Ban Thư ký MRC là nơi đã
nhận Thông Báo của Campuchia về Dự án Funan Techo từ ngày 08.08.2023. Đây là cơ quan thường trực được đặt
dưới sự giám sát của Ủy ban Liên hợp MRC bao gồm một ủy
viên của mỗi quốc gia thành viên, có chức năng giúp Hội đồng Bộ trưởng về hành
chính và kỹ thuật. Ủy ban Liên hợp thực hiện các quyết định và chỉ đạo của Hội đồng Bộ Trưởng, trong quy
hoạch phát triển lưu vực, giám sát hoạt động của Ban Thư ký và vận động tài trợ.
Hình 8: trái, TS Anoulak
Kittikhoun, CEO của Ban Thư ký MRC hiện nay, nhiệm kỳ 2022-2024. TS Anoulak
Kittikhoun, là người Lào đầu tiên và là người bản địa (riparian) thứ ba giữ
chức vụ này. [Hai người kia theo thứ tự trước sau, là TS Phạm Tuấn Phan, Việt
Nam 2016-2018, TS An Pich Hatda, Cambodia 2019-2021]. Với trình
độ học vấn và nhiều năm kinh nghiệm hoạt động dày dạn như vậy, TS Anoulak được
nhiều người kỳ vọng trong vị trí lãnh đạo Ban Thư ký MRC; phải, Trụ sở MRC tại
Thủ đô Vientiane.
Với thời gian đã qua hơn một năm, kể từ ngày nhận được Thông Báo của Ủy ban Mekong Quốc gia Cam Bốt 08.08.2023, tiến trình làm việc và trao đổi giữa Ban Thư ký và Ủy ban Liên hợp với phía đối tác Cam Bốt đã không đạt kết quả cụ thể nào, khi mà thẩm quyền quyết định chính về con kênh Funan Techo là Phó Thủ tướng Sun Chanthol, kiêm Đệ nhất Phó Chủ tịch Ủy ban Phát triển Cam Bốt.
Bước thứ nhất với Ban Thư ký và Ủy
ban Liên hợp coi như đã thất bại, trong trường hợp bế tắc như vậy, Bước thứ 2 là
trách nhiệm của cấp thẩm quyền cao hơn, đó là Hội đồng Bộ Trưởng MRC gồm một ủy viên cấp Bộ Trưởng từ mỗi
quốc gia thành viên, thường
là Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường, có chức năng chỉ đạo, đề ra các chính sách, và thúc đẩy hợp tác và thực hiện Hiệp định Sông Mekong 1995.
Nhưng trong trường hợp quá đặc biệt như hiện nay, có lẽ phải
cần tới một Phó Thủ tướng đồng cấp với Phó TT Sun Chanthol của Cam Bốt, người được xem như đang chi phối toàn bộ dự
án kênh Funan Techo. Phía Việt Nam, trên danh sách đại diện thường trực của
Việt Nam trong Hội đồng Bộ trưởng vẫn là tên ông Trần Hồng Hà, hiện là Phó Thủ
tướng tuy không còn là Bộ trưởng TN&MT, mới giữ chức vụ này là ông Đỗ Đức
Duy nguyên Bí thư Tỉnh ủy Yên Báy. Trong cuộc đấu tranh pháp lý giai
đoạn này, khả năng “kỹ trị” của cấp lãnh đạo là quan trọng chứ đây không thuần
là một nhiệm vụ chính trị.
Dự trù rằng khi vấn đề kênh Funan Techo sẽ được
khai thông ở cấp Hội đồng Bộ trưởng, đạt được một sự đồng thuận trong Tinh thần
của Hiệp định Sông Mekong 1995.
Trong trường hợp tệ hại nhất (worst scenario), là
Bước thứ hai này vẫn bế tắc, trước nguy cơ Hiệp định Sông Mekong 1995 bị Cam
Bốt phá vỡ, vạn bất đắc dĩ Việt Nam phải thi hành thêm một Bước thứ ba, đưa vấn
đề Funan Techo ra trước Tòa Án Quốc Tế dựa theo Công ước Liên Hiệp Quốc 1997 về sử dụng các nguồn
nước quốc tế.
_ Bước thứ ba: Tòa
Án Quốc Tế / International Court of Justice và Công
Ước Liên Hiệp Quốc 1997 / UN Convention 1997
Công Ước Liên Hiệp Quốc 1997 với tên gọi đầy đủ là Công ước Liên Hiệp Quốc 1997 về sử dụng các nguồn
nước quốc tế với mục đích phi giao thông (non-navigational) là
một khung pháp lý cho các hoạt động sử dụng nguồn nước liên quốc gia. Với các nguyên tắc
chung cơ bản của luật sử dụng các nguồn nước liên quốc gia bao
gồm: (1) Sử dụng công bằng và hợp lý nguồn nước quốc tế; (2) Không gây hại
trong việc sử dụng các nguồn nước quốc tế và (3) Nghĩa vụ hợp
tác trong việc sử dụng nguồn nước quốc tế.
Mekong là con Sông Quốc tế (International
River) lớn thứ
11 trên thế giới chảy qua 7 quốc gia kể cả Tây Tạng*, Trung Hoa, Myanmar, Lào, Thái Lan,
Cambodia, và Việt Nam.
Riêng 4 quốc gia hạ lưu Lào, Thái Lan, Cam
Bốt, và Việt Nam đều là thành viên của Ủy Hội Sông Mekong (MRC) đã cùng nhau thỏa
thuận và ký kết Hiệp
Định Sông Mekong 1995.
Các nguyên tắc này đều được quy định trong Hiệp Định Sông Mekong 1995 và trong Công
ước Liên Hiệp Quốc 1997. Riêng với Hiệp định
Mekong 1995 mà trong đó cả
Cambodia và VN đều là thành viên nên có tính ràng buộc về mặt pháp lý, phù hợp
với luật pháp quốc tế nên cả hai quốc gia này phải có nghĩa vụ tuân thủ – điển hình là ứng
dụng cho quy tắc ứng xử đối với dự án kênh đào Funan Techo.
Đòi công lý cho 20 triệu cư dân ĐBSCL phải là nghĩa vụ của nhà nước CS Việt
Nam trước lịch sử, không thể khác.
Tưởng cũng nên nhắc lại ở đây, câu nói của GS
Hoàng Xuân Hãn năm 1974, sau khi quần đảo Hoàng Sa bị Trung Cộng cưỡng chiếm,
trong tình cảnh Việt Nam đang bị chia cắt và Nam Bắc phân tranh: “Một gương sáng lịch sử
là mỗi khi thế nước suy hèn vì chia rẽ và nội loạn thì mỗi khi lân bang lấn
cõi. Ngày nay vụ Hoàng Sa bị chiếm là triệu chứng cụ thể gây nên bởi sự bất hoà
của nhân dân ta tuy rằng nhiều chứng xưa nay, trong ngoài bảo rằng đó là đất
Việt”. [Hoàng Xuân Hãn, CLCD BĐDS, XV, tr. 364]
California, 08.08.2023 – 23.09.2024
1/ Từ đế chế Phù Nam Khmer tới con kênh lịch sử Funan Techo của Vương quốc Cam Bốt. Ngô Thế Vinh https://vietecologypress.blogspot.com/2023/10/tu-e-che-phu-nam-khmer-toi-con-kenh.html
2/ Phù Nam Con Kênh Lịch sử và những bước tiến hành dự án giữa triều đại Cha và Con. Ngô Thế Vinh https://vietecologypress.blogspot.com/2023/11/phu-nam-techo-con-kenh-lich-su-va-nhung.html
3/ RFA Phỏng vấn BS Ngô Thế Vinh về Kênh Funan và Đồng Bằng Sông Cửu Long
https://vietecologypress.blogspot.com/2023/12/rfa-phong-van-bs-ngo-vinh-ve-kenh-funan.html
4/ Dự án
Kênh Đào Funan Techo Ứng Xử Giữa Việt Nam và Cam Bốt Cảnh Đồng Sàng Dị Mộng. Ngô Thế Vinh https://vietecologypress.blogspot.com/2024/04/du-kenh-ao-funan-techo-ung-xu-giua-viet.html
5/ Chuông Nguyện Hồn Ai, Ngày 5
Tháng 8 Năm 2024 Lễ Động thổ Kênh Funan Techo https://vietecologypress.blogspot.com/2024/07/chuong-nguyen-hon-ai-ngay-5-thang-8-nam.html
 |
BS Ngô Thế Vinh, tác giả 2 cuốn sách: Cửu Long Cạn Dòng,
Biển Đông Dậy Sóng
[2000] và Mekong Dòng Sông Nghẽn Mạch [2007] và nhiều bài khảo luận liên quan tới các vấn đề môi sinh và phát triển Lưu vực sông Mekong và ĐBSCL. Đây là bài viết thứ 6 liên quan tới Dự án
Kênh đào Funan Techo đã được khởi công từ ngày 05.08.2024. (Hình tác giả đang băng qua Biển Hồ, tới khu Bảo Tồn Sinh Thái
Tonlé Sap).